Przyczyny, diagnoza i leczenie nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu u dzieci dotyczy różnych grup wiekowych i może wynikać z różnorodnych przyczyn. Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie! Nietrzymanie moczu może być zatem przejściowym fizjologicznym zjawiskiem, ale może także wymagać specjalistycznej opieki urologicznej lub nefrologicznej. Zgodnie z definicją jako nietrzymanie moczu określamy mimowolne oddanie moczu w nieodpowiednim miejscu i czasie. W tym i kolejnym artykule tym postaramy się omówić różne aspekty nietrzymania moczu u dzieci, w tym jego typy, przyczyny, diagnostykę, leczenie oraz poradzimy do kogo zgłosić się z takim problemem.
Dlaczego dziecko nie trzyma moczu?
Przyczyny i rodzaje nietrzymania moczu u dzieci są różnorodne. Wśród najczęstszych należy wymienić: u niemowląt i małych dzieci niedojrzałość układu moczowego, wady wrodzone układu moczowego, u starszych dzieci przede wszystkim zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych czy zakażenia układu moczowego. Warto podkreślić, że u młodszych dzieci nietrzymanie moczu może być naturalnym etapem ich rozwoju, który z czasem ustępuje. Z medycznego punktu widzenia nietrzymanie moczu, które wymaga porady specjalistycznej, to na pewno ciągłe nietrzymanie moczu bez względu na wiek oraz każde nietrzymanie moczu u dziecka powyżej 5 roku życia, zarówno dzienne jak i nocne. W razie jakichkolwiek pytań, zapraszamy na konsultację urologiczną do Chirurgia Bednarska.
Wiek dziecka a trudności z nietrzymaniem moczu
Niemowlęta i małe dzieci
U niemowląt i małych dzieci nietrzymanie moczu bywa powszechne i nie jest patologiczną sytuacją. Układ moczowy jest jeszcze niedojrzały. Umiejętność rozpoczęcia i zatrzymania opróżniania pęcherza przy jego dowolnym wypełnieniu oraz umiejętność pełnego opróżniania pęcherza moczowego pojawiają się około 2 – 3 roku życia.
Przedszkolaki i młodsze dzieci szkolne
W okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym większość dzieci ma już opanowany trening czystościowy, czyli rozwijają pełną kontrolę nad swoim pęcherzem. Najczęściej rozpoczyna się to od kontroli oddawania moczu w dzień, a następnie w nocy. Niemniej jednak epizody nietrzymania moczu i konieczność interwencji medycznej (czasami samej tylko konsultacji uroterapeutycznej) zdarzają się w tych grupach pacjentów najczęściej. Poza zaburzeniami czynnościowymi dolnych dróg moczowych, epizody nietrzymania moczu mogą pojawić się podczas intensywnych zabaw, podczas których dzieci po prostu o tym zapominają, pod wpływem stresu, śmiechu czy fizycznej aktywności.
Starsze dzieci szkolne i nastolatkowie
Spośród starszych dzieci szkolnych i nastolatków większość już trzyma mocz. Ale i w tych grupach wiekowych spotykamy pacjentów z epizodami nietrzymania moczu, co może skutkować ich gorszą samooceną czy problemami behawioralnymi!
Przyczyny nietrzymania moczu u dzieci
U dzieci nietrzymanie moczu może być związane z różnymi czynnikami. Na pewno należy wykluczyć wrodzone wady anatomiczne, aktywne zakażenie układu moczowego oraz zweryfikować predyspozycje genetyczne. Nietrzymanie moczu jest częstsze w grupie pacjentów z otyłością. Pamiętajmy także, że niektóre zaburzenia psychologiczne u dzieci mogą pretendować do występowania nietrzymania moczu w dzień lub w nocy!
Wady anatomiczne układu jako przyczyna nietrzymania moczu u dzieci
Wrodzone wady anatomiczne układu moczowego mogą być przyczyną nietrzymania moczu. U każdego pacjenta z objawami nietrzymania moczu należy je zatem wykluczyć! W pierwszej kolejności wykorzystujemy tutaj dokładne badanie przedmiotowe pacjenta poszerzone o ultrasonograficzne badanie układu moczowego.
Zakażenia układu moczowego u dzieci a nietrzymanie moczu
Zakażenia układu moczowego (ZUM) mogą wywierać istotny wpływ na funkcjonowanie dolnych dróg moczowych, a tym samym na trzymanie moczu. Jest to niezwykle istotne, aby każdorazowo leczenie ZUM było skuteczne i kompleksowe, a przyczyna nawrotów dokładnie przeanalizowana. Nawracające ZUM wpływają negatywnie na funkcję pęcherza moczowego.
Tło genetyczne przy nietrzymaniu moczu u dzieci
Pewne warunki genetyczne mogą predysponować do problemów z układem moczowym. Są to zarówno wrodzone wady anatomiczne jak i zaburzenia czynnościowe dróg moczowych oraz mięśni dna miednicy. Jeżeli nietrzymanie moczu występowało u rodziców lub w najbliższej rodzinie pacjenta, należy o tym poinformować konsultanta oraz tym uważniej i regularnie monitorować zdrowie układu moczowego u swoich dzieci.
Otyłość u dziecka a nietrzymanie moczu
Otyłość może mieć istotny wpływ na zdrowie układu moczowego u dzieci, w tym na występowanie nietrzymania moczu. Dlaczego?
- stanowi dodatkowe obciążenie dla mięśni dna miednicy
- prowadzi do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej
- może powodować zaburzenia hormonalne
- zwiększa ryzyko cukrzycy
- często wiąże się z niewłaściwymi nawykami żywieniowymi i zmniejszoną aktywnością fizyczną.
Jakie badania należy wykonać u dzieci z nietrzymaniem moczu?
Diagnostyka nietrzymania moczu u dzieci wymaga holistycznego podejścia – każdorazowo powinna rozpocząć się od bardzo szczegółowego wywiadu dotyczącego samej choroby, chorób towarzyszących i wywiadu rodzinnego. Z badań dodatkowych, na początku ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej, potrzebne będzie wykonanie badania ogólnego moczu oraz badania ultrasonograficznego układu moczowego. Mają one na celu wykluczenie wad anatomicznych oraz aktywnego zakażenie układu moczowego. Konieczność poszerzenia badań o bardziej szczegółowe badania dodatkowe czy konsultacje specjalistyczne jest podejmowana podczas wizyty u urologa lub nefrologa. Zapraszamy do Chirurgia Bednarska.
