Jałowa martwica kości, nazywana również martwicą aseptyczną, to schorzenie polegające na obumarciu tkanki kostnej w wyniku zaburzeń ukrwienia, bez udziału czynników infekcyjnych. U dzieci i młodzieży najczęściej występuje w postaci chorób takich jak choroba Osgooda-Schlattera, Haglunda, Perthesa, choroba Köhlera, czy choroba Freiberg-Köhlera II. Schorzenia te mogą prowadzić tylko do dolegliwości bólowych, ale również do trwałych deformacji, zaburzeń wzrostu i ograniczenia funkcji narządu ruchu, dlatego wczesne rozpoznanie oraz odpowiednie postępowanie terapeutyczne są szczególnie istotne w tej grupie wiekowej.
Objawy i występowanie jałowej martwicy kości
W przebiegu martwicy aseptycznej dochodzi do zakłócenia przepływu krwi do określonego obszaru kości, co skutkuje niedotlenieniem i stopniowym obumieraniem komórek kostnych. Proces ten może być bezobjawowy w początkowej fazie, co znacząco utrudnia wczesne rozpoznanie. Z czasem pojawia się ból, szczególnie nasilający się podczas aktywności fizycznej, a także ograniczenie ruchomości stawu. W badaniu fizykalnym obserwuje się często utykanie, sztywność poranną, bolesność uciskową oraz ograniczenie zakresu ruchów w zajętym stawie.
Przyczyny występowania martwicy kości
Etiologia schorzenia nie jest do końca poznana. Wśród czynników ryzyka wymienia się mikrourazy, przeciążenia związane z intensywną aktywnością sportową, wrodzone zaburzenia naczyniowe oraz predyspozycje genetyczne. Rzadziej wskazuje się na wpływ leczenia sterydami, zaburzenia krzepliwości lub choroby metaboliczne.
Diagnostyka
Diagnostyka opiera się na dokładnym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz badaniach obrazowych – przede wszystkim radiografii, rezonansie magnetycznym i w niektórych przypadkach tomografii komputerowej. Wczesne zmiany radiologiczne są subtelne i często trudne do uchwycenia, dlatego rezonans magnetyczny jest szczególnie przydatny w początkowym etapie.
Leczenie martwicy kości u dzieci i młodzieży
Leczenie zależy od lokalizacji, stopnia zaawansowania oraz wieku dziecka. W przypadkach niewielkiego uszkodzenia możliwe jest leczenie zachowawcze – odciążenie kończyny, fizjoterapia, czasowe unikanie aktywności fizycznej. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być leczenie operacyjne, takie jak osteotomia, rekonstrukcja stawu czy w ostateczności jego endoprotezoplastyka.
Nieleczona lub późno rozpoznana martwica aseptyczna może prowadzić do trwałych uszkodzeń chrząstki stawowej, zniekształceń anatomicznych oraz przedwczesnej choroby zwyrodnieniowej stawów. Dlatego w przypadku występowania przewlekłych dolegliwości bólowych narządu ruchu u dzieci i młodzieży, konieczna jest pogłębiona diagnostyka oraz ścisła współpraca z ortopedą – zachęcamy do zapisu na konsultację w naszej poradni.
