Dysplazja stawu biodrowego to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń ortopedycznych u dzieci, które może prowadzić do poważnych problemów z poruszaniem się w późniejszym życiu, jeśli nie zostanie wcześnie wykryta i odpowiednio leczona. Stan ten polega na nieprawidłowym rozwoju stawu biodrowego, co może prowadzić do jego niestabilności i w końcu do zmian zwyrodnieniowych.
Objawy dysplazji stawu biodrowego
Dysplazja stawu biodrowego często nie daje wyraźnych objawów w pierwszych miesiącach życia. Niemniej jednak, rodzice powinni zwracać uwagę na pewne oznaki, które mogą wskazywać na ten stan, takie jak:
- Asymetria fałd skórnych na udach
- Ograniczenie ruchomości stawu biodrowego
- Nieprawidłowe ułożenie nóg (np. różna długość nóg)
- Trudności w poruszaniu się u starszych dzieci
Diagnostyka dysplazji
W przypadku podejrzenia dysplazji stawu biodrowego lekarz może zalecić szereg badań diagnostycznych:
- Badanie fizykalne – oceniany jest zakres ruchomości stawów oraz symetrię ciała
- USG stawów biodrowych – to nieinwazyjne badanie jest podstawowym postępowaniem u niemowląt, pozwala ocenić rozwój stawu biodrowego.
- RTG – zdjęcia rentgenowskie są wykonywane zazwyczaj u starszych dzieci, aby ocenić stopień zaawansowania dysplazji.
Profilaktyka i leczenie dysplazji stawu biodrowego zależy od wieku dziecka oraz stopnia zaawansowania choroby
- Wczesne wykrycie ułatwia leczenie i zmienia rokowanie. Pierwsze badanie kliniczne powinno odbywać się tuż po porodzie, a ultrasonograficzne (USG) do 6 tygodnia życia.
- Stałą rekomendacją jest powtarzanie badania USG po kolejnych 3 miesiącach. W przypadku wszystkich stawów biodrowych wykazujących niestabilność zalecane jest szerokie pieluszkowanie. W przypadkach nasilonych i sytuacji po koniecznych repozycjach stosuje się różnego rodzaju aparaty ortopedyczny (np. szelki Pavlika, szyna Frejki i inne), który utrzymuje staw biodrowy w prawidłowej pozycji. Dzięki temu staw może prawidłowo się rozwijać.
- Dzieci w wieku 6-18 miesięcy – leczenie może obejmować dalsze użycie aparatów ortopedycznych oraz rehabilitację. W niektórych przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, konieczna może być interwencja chirurgiczna, aby prawidłowo ustabilizować staw.
- Dzieci powyżej 18. miesiąca życia – w tym przypadku, jeśli dysplazja nie została wcześniej rozpoznana, leczenie najczęściej obejmuje operację. Może to być zarówno zabieg nastawienia stawu, jak i jego rekonstrukcji.
Przyczyny dysplazji stawu biodrowego
Istnieje predyspozycja genetyczna do występowania dysplazji. Dzieci, w których rodzinach występowały problemy z biodrami, są bardziej narażone na rozwój tej dolegliwości. Również, jeśli dziecko znajduje się w nieprawidłowej pozycji w macicy (np. pozycja miednicowa), może to wpłynąć na rozwój stawu biodrowego.
Niektóre badania sugerują, że hormony matki mogą wpływać na elastyczność tkanek u dziecka, co może prowadzić do dysplazji. Uszkodzenia stawów podczas porodu mogą również przyczynić się do rozwoju dysplazji stawu biodrowego.
Dysplazja stawu biodrowego występuje częściej u dziewczynek niż u chłopców. Jest to również bardziej powszechne u niemowląt, które urodziły się przedwcześnie.
Zapobieganie dysplazji stawu biodrowego
Kobiety w ciąży powinny uczestniczyć w regularnych badaniach kontrolnych, które mogą pomóc w identyfikacji ewentualnych problemów z pozycjonowaniem płodu.
Ciasne owijanie dziecka w pieluszki lub kocyk (tzw. „swaddling”) może prowadzić do nieprawidłowego ustawienia stawów biodrowych. Zaleca się luźne owinięcie, które pozwala na swobodne poruszanie nogami.
Również utrzymywanie dziecka w odpowiedniej pozycji podczas karmienia (np. unikanie nacisku na stawy biodrowe) może pomóc w prawidłowym rozwoju stawów.
Tym samym, wspieranie aktywności fizycznej u niemowląt (np. poprzez zabawy na brzuchu) może pomóc w rozwoju mięśni i stabilizacji stawów biodrowych.
Rodzice powinni być informowani o objawach dysplazji stawu biodrowego oraz o tym, na co zwracać uwagę w rozwoju swojego dziecka.
